Tháng 5, ve kêu ra rả gọi hè về… Muốn viết
một cái gì đó để giải tỏa những áp lực của bài vở, của thi cử; vậy mà tiếng ve
không để cho mình yên! Đành tìm bình yên trong lời ca cũ vậy. Nhưng cõi ấy hình
như vẫn còn xa xăm quá…
Câu ca ai hát giữa dòng
Đêm trăng thanh vắng nỗi lòng
Trương Chi
Nhẹ nhàng gió đẩy thuyền đi
Tiêu Tương bến vắng biết khi
nào về
Lời ca ai oán não nề
Buông rơi câu hát bốn bề
trăng trong
Tình ơi tan nát cõi lòng
Tim anh hóa chiếc thuyền
trong mắt nàng…
Đã đọc rất nhiều lần câu chuyện cổ tích ấy
mà lòng vẫn thấy nghẹn ngào. Hằng đêm, khi con gái muốn nghe mẹ kể chuyện cổ
tích là tôi lại nghĩ đến câu chuyện này. Vậy mà chưa một lần dám kể cùng con! Thế giới cổ tích vốn thuộc về trẻ thơ, nhưng có những câu
chuyện mà tụi trẻ con chẳng thể nào hiểu được. Và khi chúng ngước đôi mắt trong
veo lên thắc mắc, thì liệu có câu trả lời thỏa mãn được tâm hồn ngây thơ con
trẻ? Đêm nay, tôi lại nghe Ánh Tuyết hát giai điệu Trương Chi của cố nhạc sĩ
Văn Cao mà lại nghe lòng quặn lên một nỗi niềm thương cảm. Bạn có muốn cùng tôi
nhớ lại câu chuyện cổ tích ấy trong giai điệu lâm li của bản tình ca dĩ vãng ấy
không? Hãy yên lặng nhé…
Câu
chuyện kể lại rằng:
Ngày
xưa, có một chàng trai đánh cá nghèo, mồ côi cha mẹ tên là Trương Chi. Chàng
xấu xí, nhưng mà thổi sáo rất hay. Đêm đêm, chàng thường đem sáo ra thổi nơi
bến sông. Bến sông mà người đánh cá nghèo ấy đậu thuyền ngay gần dinh quan tể
tướng nên tiếng sáo của anh vẳng đến dinh của ngài. Quan tể tướng có một người con
gái tên là Mị Nương rất xinh đẹp đã đến tuổi lấy chồng. Mối khi chàng Trương
thổi sáo, nàng lại lặng nghe. Và không biết từ bao giờ, nàng đã say mê tiếng
sáo, mơ ước được gặp người đánh cá với điệu sáo du dương, mê hồn đó!
Một thời gian sau, Trương Chi
lâm bệnh, Mị Nương không còn được nghe điệu sáo của chàng nơi bến vắng. Nàng
buồn bã tưởng nhớ đến độ tương tư, rồi phát bệnh. Quan hỏi nguyên nhân, biết
chuyện, ông cho vời chàng Trương đến thổi
sáo cho con nghe.
Được nghe tiếng sáo, Mị Nương
khỏi bệnh. Nhưng vừa nhìn thấy Trương Chi nàng đã quay mặt đi phũ phàng bởi vì
chàng quá xấu. Chuỗi ngọc trên tay Mị Nương rơi xuống vỡ tan như chính sự mơ
mộng của nàng về bóng hình người tình trong mộng vụn vỡ… Còn chàng Trương, trớ
trêu thay, giây phút ngước nhìn lên chiêm ngưỡng dung nhan của Mị Nương chính
là giây phút chàng choáng ngợp và run rẩy vì YÊU! Chàng đã say mê ngay từ cái
nhìn đầu tiên ấy.
Biết
là không thể…, Trương Chi buồn bã lâm bệnh rồi chàng đã qua đời trong nỗi nhớ
nhung da diết bóng hình nàng công chúa kiều diễm.
Trải
qua bao năm tháng vùi chôn dưới đất, thân xác đã tiêu tan. Nhưng trái tim
Trương Chi kết thành một khối ngọc đỏ thắm như thách thức với thiên thu, thủy
chung chờ đợi. Về sau có người tình cờ tìm được khối ngọc này, tiện thành một
bộ đồ trà và đem dâng lên quan tể tướng.
Trong
một tiệc yến có Mị Nương cùng dự, quan truyền mang bình trà quý ra dùng. Cầm
trên tay chén ngọc, Mị Nương sững người, bởi nàng chợt thấy trong đáy chén hình
bóng con thuyền quen. Bỗng nhiên quanh quất đâu đây là điệu sáo du dương ai oán
trầm bổng ngày nào… Mị Nương khóc, nước mắt nhỏ vào chén trà, lạ chưa, chén
ngọc tan đi trong tay nàng một màu sẫm đỏ.
Câu
chuyện khép lại trong sự dang dở và vỡ tan như thế!
Tôi
thấy nó mang dáng dấp của một bi
kịch hơn là một câu chuyện cổ
tích. Bạn có lắng nghe Ánh Tuyết hát đó không? Đã bao lần tôi lặng nghe và đọc
lại câu chuyện buồn đau về tình vỡ này mà tưởng tượng ra tiếng sáo của chàng
trai bất hạnh. Điệu sáo ấy trầm buồn theo sóng nước, chơi vơi như cuộc đời vô
định của chàng. Thân phận mồ côi, ngoại hình xấu xí, lại bọc bởi một kiếp
nghèo, nào ai có thể tưởng nổi chàng lại là chủ nhân của điệu sáo làm đắm hồn
người đẹp! Bi kịch cũng chính là từ đây mà ra! Tiếng sáo ấy chơi vơi, xao xuyến, rồi lắng chìm trong tâm hồn trinh
nữ Mị Nương. Tiếng sáo ấy thay lời tình si của chàng lái đò nghèo xác với nàng
công chúa lá ngọc cành vàng… Nàng đã quay mặt đi phũ phàng khi gặp chàng Trương
Chi. Phải chăng, chỉ đến khi gặp thì người nghệ sĩ tài hoa trong mộng tưởng chỉ
là một chàng trai xấu xí, nghèo khổ nên nàng đã quay lưng phũ phàng? Chuỗi ngọc
trên tay nàng tan rồi, cũng như niềm mơ mộng về người yêu cũng vỡ! Tôi đã hơn
một lần tự hỏi: Người xưa kể chuyện chàng Trương tại sao lại để cho chàng đau
đớn đến vậy rồi lìa xa cõi thế? Và rồi, tôi cũng đã có câu trả lời cho riêng
mình: Chàng làm sao tiếp tục sống, làm
sao tiếp tục thổi sáo nơi bến vắng sông kia với một trái tim tan vỡ! Trương
Chi đã chết, chàng đã không thể ở lại bến sông xưa để tiếp tục hòa nỗi cô đơn
vào trong điệu sáo, khi nửa mảnh hồn chàng đã không thể hòa nhập ở cõi trần
gian. Chàng chết trong mối tình u uẩn, cho nên dù thân xác đã tiêu tan thì linh hồn và trái tim yêu vẫn còn đó, kết thành khối ngọc đá còn lại
mãi với muôn đời. Lòng chàng
đau đớn, nhưng chàng không hề oán trách Mị Nương như thế gian bao người đã lầm
tưởng. Mị Nương đã khóc khi điệu sáo xa
xưa và bóng hình người cũ bỗng chốc hiện về nơi đáy chén ngọc. Giọt nước mắt
muộn màng khóc cho người tri kỷ với số phận long đong. Giọt nước mắt ấy trĩu
nặng nỗi đau nhân thế. Vũ trụ như quay cuồng chao đảo. Trăng sao úa tàn… Và hơn
thế, trái tim ngọc đá kia cũng ứa máu đỏ, tan vỡ dưới tay nàng... Hai tâm hồn của họ hòa nhập. Trái tim Trương Chi
tan đi để lại cho thế nhân một câu chuyện tình bi thương không ngòi bút nào vượt qua nổi, đưa tình yêu đôi lứa đến tận cõi
bất tử của các thiên thần. Một kết cục khiến người đời đau nhói và lặng đi
trong những cảm xúc rất riêng tư!
Lần nào cũng vậy, nghĩ đến câu chuyện cũ ấy
lòng tôi lại buồn! Biết chỉ là dòng cảm xúc thôi, rồi bao chuyện khác của cuộc
sống hàng ngày sẽ lại chiếm chỗ và át đi nỗi niềm nho nhỏ đó… Nhưng dẫu sao đêm
nay, tôi vẫn muốn chia sẻ trên trang viết này những day dứt trong đêm…
(VânLy - 2009)
