Hôm Vanly viết câu blats: "Không lấy được nhau mùa Hạ, ta sẽ lấy nhau mùa Đông. Không lấy được nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau khi đã về già" có rất nhiều bạn hỏi mình vì sao lại để câu blast như thế. Thậm chí có bạn còn nghĩ rằng VL đang...yêu, mà chắc hẳn phải say đắm lắm đây.
. Thực ra trước khi viết câu ấy, VL cùng với blogger Losontoan có nói chuyện với nhau về câu chuyện tình nổi tiếng của người dân tộc Thái: Tiễn dặn người yêu! Losontoan là người dân tộc Thái, bạn ở Sơn La, nên bạn quá hiểu về văn hoá của dân tộc mình. Thậm chí, bạn đã hát cho VanLy nghe một đoạn trong truyện thơ "Tiễn dặn người yêu" bằng ngôn ngữ dân tộc mình rất xúc động. Hôm nay, có lẽ nhiều bạn vẫn chưa nghe kể về mối tình say đắm của đôi trai gái ấy trong câu chuyện này đâu, nên VL mạo muội kể lại bằng ngôn ngữ vụng về của mình!
"Truyện thơ Xống chụ xon xao (nghĩa là tiễn dặn
người yêu) là một câu chuyện tình kể về một đôi trai gái sinh ra cùng
một thời, lớn lên cùng một bản, thân nhau từ thuở ấu thơ. Lớn lên họ yêu
nhau tha thiết, tưởng chừng không gì có thể ngăn cản được mối tình của
họ. Đã thương nhau thì quyết cùng nhau xây dựng gia đình hạnh phúc.
người yêu) là một câu chuyện tình kể về một đôi trai gái sinh ra cùng
một thời, lớn lên cùng một bản, thân nhau từ thuở ấu thơ. Lớn lên họ yêu
nhau tha thiết, tưởng chừng không gì có thể ngăn cản được mối tình của
họ. Đã thương nhau thì quyết cùng nhau xây dựng gia đình hạnh phúc.
" Đôi ta yêu nhau, đợi tới tháng Năm lau nở,
Đợi mùa nước đỏ cá về,
Đợi chim tăng ló hót gọi hè.
Không lấy được nhau mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đông,
Không lấy được nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau khi góa bụa về già."
Đợi mùa nước đỏ cá về,
Đợi chim tăng ló hót gọi hè.
Không lấy được nhau mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đông,
Không lấy được nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau khi góa bụa về già."
cha mẹ nàng đã từ chối vì chê chàng trai nghèo khổ. Cha mẹ nàng nhận
lời một gã con trai ở vùng xa đến ở rể, vì tưởng gã là con nhà giàu. Lúc
đó, nàng đi nương chưa về, khi nàng biết thì mọi sự đã rồi. Nàng đã cầu
cứu mọi người trong gia đình nhưng không ai ủng hộ nàng mà khuyên rằng
phận gái phải theo cha mẹ sắp đặt. Nàng nhắm mắt nhận người mẹ cha ép gả
về ở “rể” trong tâm trạng vô cùng đau khổ, nhưng vẫn nuôi một hy vọng
mong manh, chàng trai sẽ có cách thay đổi số phận. Chàng trai rất đau
khổ và thất vọng. Buồn thay cho số phận nghèo khó của mình. Chàng quyết
ra đi làm ăn xa, với một niềm hy vọng sẽ kiếm đủ tiền để chuộc nàng về.
Nhưng đi làm ăn xa đâu có dễ dàng, chàng đã đi đến cùng trời cuối đất,
vượt qua bao đèo cao suối sâu, nhớ thương nàng khóc sưng húp mắt...
Thời
gian trôi đi, đã hết thời hạn ở rể, đến lúc nàng phải về nhà chồng mà
chàng trai vẫn nơi cuối trời xa thẳm. Nàng đã khéo léo tìm cách kéo dài
thời gian để chờ chàng về, nhưng một năm nữa trôi qua vẫn chẳng thấy
chàng đâu. Cuối cùng nàng đành đưa chân làm theo ý mẹ cha đi đến nhà
chồng…
Còn chàng trai, mang trong mình nỗi đau về phận nghèo và lòng quyết tâm đi làm ăn xa để một ngày trở về cưới người mình yêu, chàng chỉ mong sao kiếm được khá nhiều tiền chàng mới quay về. Nhưng than ôi, ngày
chàng về đến nhà cũng chính là ngày nàng bước chân sang nhà chồng, có
bạc nghìn bạc vạn cũng không thể chuộc lại được nữa rồi. Chàng trai
không quản nguy hiểm chạy theo người yêu, cuộc tiễn dặn của đôi bạn tình
khi đau đớn tột cùng, lúc đầy phấn khích.
" Đôi ta yêu nhau, tình Lú- Ủa mặn nồng,
Lời đã trao thương không lạc mất;
Như bán trâu ngoài chợ,
Như thu lúa muôn bông.
Lòng ta thương nhau trăm lớp nghìn trùng,
Bền chắc như vàng, như đá.
Yêu nhau, yêu trọn đời gỗ cứng,
Yêu nhau, yêu trọn kiếp đến già,
Ta yêu nhau tàn đời gió, không rung không chuyển,
Người xiểm xui, không ngoảnh không nghe."
Lời đã trao thương không lạc mất;
Như bán trâu ngoài chợ,
Như thu lúa muôn bông.
Lòng ta thương nhau trăm lớp nghìn trùng,
Bền chắc như vàng, như đá.
Yêu nhau, yêu trọn đời gỗ cứng,
Yêu nhau, yêu trọn kiếp đến già,
Ta yêu nhau tàn đời gió, không rung không chuyển,
Người xiểm xui, không ngoảnh không nghe."
Rồi nàng bị chồng hắt hủi,
đánh đập, chàng vẫn ở lại để an ủi, chăm sóc. Họ vẫn son sắt thề nguyền:
“Không lấy được nhau mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đông. Không lấy được
nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau khi góa bụa về già”. Rồi nàng bị nhà chồng
đối xử thậm tệ, “Khi chưa lấy nhau thì vồ vập. Khi chưa đón về thì xun
xoe. Khi đã là dâu thì đuổi dâu xuống sàn ăn cám”, rồi nàng còn bị chồng
đánh đập, cuối cùng bị nhà chồng trả về nhà cha mẹ đẻ.
Về nhà được mấy
ngày, nàng lại bị gả cho một người khác. Thương nhớ người yêu cũ, nàng
đã cố tình làm những việc quái gở trong nhà để mọi người khinh ghét.
Chồng nàng không chịu nổi liền đem nàng ra chợ bán. Đem qua bao nhiêu
chợ cũng chẳng ai mua. Nhưng đau đớn nhất là, người cuối cùng chịu mua nàng với cái giá là đổi bằng một cuộn lá dong lại chính là người yêu của nàng năm cũ. Thời gian, sự khổ đau, những bất hạnh trong cuộc
đời đã làm nàng thay đổi nhiều về vóc dáng và nhan sắc, khiến chàng
không còn nhận ra nàng nữa, nên đem về làm người ở...
Nàng thấy buồn
chán quá mới đem chiếc đàn môi chàng tặng trước khi đi làm ăn xa ra thổi. Điệu nhạc năm xưa khi còn mặn nồng bên nhau họ thường thổi cho nhau nghe, bản nhạc ấy gợi nhắc lại quá khứ, nhắc lại những giây phút mặn nồng, nhắc lại những ngày tháng của thề của hẹn yêu thương.... Lúc này chàng mới nhận ra người yêu từ thuở thiếu thời, trong lòng vô
cùng sung sướng. Tình yêu giữa họ lại đâm chồi nẩy nụ sau bao năm xa
cách, đau đớn và tủi nhục. Họ trở thành vợ chồng và nguyện sống bên nhau
đến đầu bạc răng long. Đúng như tâm nguyện thời hai người trao gửi :
cứng,
Yêu nhau, yêu trọn kiếp
đến già
Không
lấy được nhau mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đông,
Không
lấy được nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau khi góa bụa về già."
Khi nghe chồng mình kể lại việc gặp gỡ với người yêu năm nào đã cùng chàng thề nguyền, người vợ cũ của chàng cũng chấp nhận tình yêu của họ
và tình nguyện ra ở riêng nhường hạnh phúc cho đôi vợ chồng mới. Câu chuyện kết thúc trong cảnh đoàn viên và hạnh phúc. Dư âm đọng lại trong lòng người đọc là niềm tin về một tình yêu bất diệt trên đời. Hạnh phúc sẽ mỉm cười khi ta biết nâng niu và trân trọng. Suốt trong cuộc đời dài đằng đẵng, người ta đã luôn kiếm tìm nhau, và họ sẽ có nhau, dù cho lúc ấy tóc bạc, da mồi!
Tác
phẩm Xống chụ xon xao đã tiếp thu những tinh hoa của dân ca Thái, được
nhiều thế hệ trau chuốt, bổ sung, nên chất thơ trong truyện với ngôn ngữ
nghệ thuật dân gian điêu luyện, uyên bác thấm đượm tình người, tạo nên
một bản sắc riêng, làm cho tác phẩm sống mãi trong tâm hồn mọi thế hệ
người Thái Tây Bắc. Ngày nay, trong các các cuộc vui như đám cưới xin,
mừng nhà mới hay ngày lễ tết, người Thái vẫn hay tổ chức hát đối đáp
hoặc giao duyên trai gái. Những câu hát đó hầu hết là sử dụng các câu
hát trong Xống chụ xon xao. Họ đã khôn khéo lựa chọn từng câu, từng đoạn
để sử dụng vào nội dung bài hát cho đúng ý của mình. Truyện thơ Xống
chụ xon xao là một kiệt tác nghệ thuật dân gian có giá trị nhân đạo sâu
sắc, là truyện thơ hay nhất trong kho tàng truyện thơ của các dân tộc ít
người, một tác phẩm lớn trong nền văn học Việt Nam.
Câu chuyện này đã lấy đi của mình bao nhiêu là nước mắt! Đọc những đoạn viết về nỗi đau mất người yêu, sự chờ đợi trong vô vọng của cô gái và nỗi đắng cay tủi nhục trong cuộc sống mưu sinh của chàng trai để quyết tâm thành đạt ... mình thấy xúc động đến ứa nước mắt. Và thực sự niềm vui trong lòng như muốn oà vỡ khi đọc đến đoạn hai người nhận ra nhau qua tiếng đàn môi... Câu chuyện hay quá, dẫu trải qua bao cay đắng, hạnh phúc vẫn trở về bên nhữngngười biết trân trọng tình yêu, khao khát tình yêu.
Thế mới biết:
Khát khao hạnh phúc đâu phải chỉ riêng mình!
(Vân Ly - 02/2010)
và tình nguyện ra ở riêng nhường hạnh phúc cho đôi vợ chồng mới. Câu chuyện kết thúc trong cảnh đoàn viên và hạnh phúc. Dư âm đọng lại trong lòng người đọc là niềm tin về một tình yêu bất diệt trên đời. Hạnh phúc sẽ mỉm cười khi ta biết nâng niu và trân trọng. Suốt trong cuộc đời dài đằng đẵng, người ta đã luôn kiếm tìm nhau, và họ sẽ có nhau, dù cho lúc ấy tóc bạc, da mồi!
Tác
phẩm Xống chụ xon xao đã tiếp thu những tinh hoa của dân ca Thái, được
nhiều thế hệ trau chuốt, bổ sung, nên chất thơ trong truyện với ngôn ngữ
nghệ thuật dân gian điêu luyện, uyên bác thấm đượm tình người, tạo nên
một bản sắc riêng, làm cho tác phẩm sống mãi trong tâm hồn mọi thế hệ
người Thái Tây Bắc. Ngày nay, trong các các cuộc vui như đám cưới xin,
mừng nhà mới hay ngày lễ tết, người Thái vẫn hay tổ chức hát đối đáp
hoặc giao duyên trai gái. Những câu hát đó hầu hết là sử dụng các câu
hát trong Xống chụ xon xao. Họ đã khôn khéo lựa chọn từng câu, từng đoạn
để sử dụng vào nội dung bài hát cho đúng ý của mình. Truyện thơ Xống
chụ xon xao là một kiệt tác nghệ thuật dân gian có giá trị nhân đạo sâu
sắc, là truyện thơ hay nhất trong kho tàng truyện thơ của các dân tộc ít
người, một tác phẩm lớn trong nền văn học Việt Nam.
Câu chuyện này đã lấy đi của mình bao nhiêu là nước mắt! Đọc những đoạn viết về nỗi đau mất người yêu, sự chờ đợi trong vô vọng của cô gái và nỗi đắng cay tủi nhục trong cuộc sống mưu sinh của chàng trai để quyết tâm thành đạt ... mình thấy xúc động đến ứa nước mắt. Và thực sự niềm vui trong lòng như muốn oà vỡ khi đọc đến đoạn hai người nhận ra nhau qua tiếng đàn môi... Câu chuyện hay quá, dẫu trải qua bao cay đắng, hạnh phúc vẫn trở về bên nhữngngười biết trân trọng tình yêu, khao khát tình yêu.
Thế mới biết:
Khát khao hạnh phúc đâu phải chỉ riêng mình!
(Vân Ly - 02/2010)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét